Ένας από τους βασικούς στόχους του έργου ΑΚΕΣΩ είναι η δημιουργία ενός προηγμένου ανθρωποποιημένου μοντέλου ποντικού για τη σκλήρυνση κατά πλάκας (ΣΚΠ). Η ΣΚΠ είναι μια αυτοάνοση ασθένεια που προσβάλει ειδικά τον εγκέφαλο και το νωτιαίο μυελό του κεντρικού νευρικού συστήματος (ΚΝΣ) στους ανθρώπους, προκαλώντας φλεγμονή και απώλεια της μυελίνης. Η μυελίνη είναι το προστατευτικό έλυτρο που περιβάλει τους νευρικούς άξονες και η απώλεια της κατά τη ΣΚΠ εκθέτει τα νευρικά κύτταρα στα τοξικά προϊόντα της φλεγμονής οδηγώντας σε βλάβη των νευρώνων. 

 

Στη ΣΚΠ, θεωρείται ότι τα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος στο αίμα πυροδοτούνται από ένα άγνωστο γεγονός και αναγνωρίζουν το ΚΝΣ ως έναν ξένο ιστό (μη-εαυτό) και μεσολαβούν μία αυτοάνοση επίθεση από τα πολύ αρχικά στάδια της ασθένειας, πριν ακόμα ο ασθενής αντιληφθεί κάποιο νευρολογικό σύμπτωμα. Ωστόσο, η σημασία των κυττάρων του ανοσοποιητικού συστήματος του αίματος στην έναρξη της νόσου δεν έχει ακόμα αποδειχθεί επιστημονικά. 

 

Σε αυτό το έργο θέλουμε να ελέγξουμε εάν η μεταμόσχευση κυττάρων του ανοσοποιητικού συστήματος από δείγματα αίματος ασθενών με ΣΚΠ μπορεί να επάγει ασθένεια με τα χαρακτηριστικά της ΣΚΠ στους ποντικούς, για δύο κύριους λόγους: α) για να επιβεβαιώσουμε ότι η ΣΚΠ είναι πράγματι μια αυτοάνοση ασθένεια, β) για να δημιουργήσουμε ένα προηγμένο «ανθρωποποιημένο» μοντέλο ποντικού για τη ΣΚΠ το οποίο θα έχει πολλά σημαντικά πλεονεκτήματα έναντι άλλων μοντέλων συμπεριλαμβανομένης και της ικανότητας να δοκιμάζονται πειραματικά ανθρώπινα φάρμακα πριν τη χρήση τους στους ανθρώπους.

 

Σε συνεργασία με νευρολόγους σε μία τοπική κλινική ΣΚΠ, επιλέξαμε ασθενείς με ΣΚΠ ως πιθανούς υποψήφιους για δότες δειγμάτων αίματος. Συνήθως αυτοί οι ασθενείς έχουν γονότυπο DRB1*1501, που είναι ένα γονίδιο που σχετίζεται με προδιάθεση για ΣΚΠ. Οι ασθενείς είχαν ενημερωθεί πλήρως για τη διαδικασία και τους επιστημονικούς σκοπούς του έργου και έδωσαν τη γραπτή τους συγκατάθεση πριν την έναρξη του έργου. Κατά την οξεία φάση της νόσου έγινε λήψη ενός μικρού δείγματος αίματος, απομονώθηκαν τα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος (μονοπύρηνα κύτταρα του περιφερικού αίματος, PBMCs) στο εργαστήριο και χαρακτηρίστηκαν ως προς τους κυτταρικούς πληθυσμούς με κυτταρομετρία ροής. Στη συνέχεια τα κύτταρα αυτά μεταμοσχεύθηκαν σε ομάδες B2m-NOG ανοσοανεπαρκών ποντικών. Όλοι οι ποντικοί δέχθηκαν με επιτυχία το μόσχευμα των ανθρώπινων κυττάρων του ανοσοποιητικού συστήματος και στη συνέχεια παρακολουθήθηκαν για ένα χρονικό διάστημα για ανάπτυξη αυθόρμητης νόσου, ή για αυξημένη ευαισθησία στα πειραματικά μοντέλα της ΣΚΠ. Τα αποτελέσματα αυτού του πειράματος αναλύονται τη δεδομένη στιγμή ως προς τη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος, την ιστοπαθολογία και τις αλλαγές στην συμπεριφορά.

​

ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΜΕ ΤΟ ΕΡΓΟ

​

1. A. Dagkonaki, M. Avloniti, M. Evangelidou, I. Papazian, I. Kanistras, V. Tseveleki, F. Lampros, T. Tselios, L.T. Jensen, W. Möbius, T. Ruhwedel, M.E. Androutsou, J. Matsoukas, M. Anagnostouli, H. Lassmann., L. Probert*. Mannan-MOG35-55 Reverses Experimental Autoimmune Encephalomyelitis, Inducing a Peripheral Type 2 Myeloid Response, Reducing CNS Inflammation, and Preserving Axons in Spinal Cord Lesions. Front. Immunol., 2020, 11: 575451. https://doi.org/10.3389/fimmu.2020.575451 (open access)

​

2. M.E. Androutsou, A. Nteli, A. Gkika, M. Avloniti, A. Dagkonaki, L. Probert, T. Tselios*, S.G. Grdadolnik*. Characterization of Asparagine Deamidation in Immunodominant Myelin Oligodendrocyte Glycoprotein Peptide Potential Immunotherapy for the Treatment of Multiple Sclerosis. Int. J. Mol. Sci., 2020, 21(20): 7566. https://doi.org/10.3390/ijms21207566. (open access)

​

3. A. Dagkonaki, A. Papalambrou, M. Avloniti, A. Gkika, M. Evangelidou, M.E. Androutsou, T. Tselios, L. Probert. Maturation of circulating Ly6ChiCCR2+ monocytes by mannan-MOG induces antigen-specific tolerance and reverses autoimmune encephalomyelitis. Front. Immunol., 2022, 13: 972003 (open access) 

https://doi.org/10.3389/fimmu.2022.972003.

 

ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΕ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΑ ΣΥΝΕΔΡΙΑ

 

1. Dagkonaki A, Avloniti M, Androutsou M, Tselios T, Probert L. (2019). Peripheral T cell tolerance and protection against EAE by mannan-conjugated myelin autoantigens are not mediated by expansion of myeloid-derived suppressor cells. Presented at the 17th European School of Neuroimmunology (ESNI), Amsterdam, The Netherlands, July 16-19, 2019.

 

2. Δαγκωνάκη Α, Αυλωνίτη Μ, Ανδρούτσου Μ, Τσέλιος Θ, Probert L. (2019). Η περιφερική ανοχή των Τ κυττάρων και η προστασία από ΠΑΕ από τα συζευγμένα με μαννάνη πεπτίδια μυελίνης δεν μεσολαβείται από την επαγωγή των μυελοειδών κατασταλτικών κυττάρων. Παρουσιάστηκε στο 6ο Πανελλήνιο Συνέδριο της Ελληνικής Ακαδημίας Νευροανοσολογίας (ΕΛΛ.Α.ΝΑ), Θεσσαλονίκη, 12-15 Δεκεμβρίου, 2019.

 

3. Dagkonaki A, Avloniti M, Tselios T, Androutsou M, Probert L. (2021). A mannan-conjugated myelin antigen inhibits the induction of CNS autoimmunity by CD11b+Ly6Chi monocytes. Presented at the 15th International Congress of Neuroimmunology, France (virtual), November 8-12, 2021.

​

4. A. Gkika, M.E. Androutsou, P. Katsougkraki, A. Aletras, T. Tselios. Analysis of mannan (polymannose)-peptide conjugate by competitive ELISA. Presented at the 36th European Peptide Symposium (EPS) & 12th International Peptide Symposium (IPS), Sitges, Barcelona, August 28- September 02, 2022.

​

5. M.Ε. Androutsou, A. Nteli, A. Gkika, M. Avloniti, A. Dagkonaki, D. Zisimopoulos, L. Probert, S. Grdadolnik4, T. Tselios. Stability profile of Myelin Oligodendrocyte Glycoprotein Peptide in solid and liquid state. Presented at the 36th European Peptide Symposium (EPS) & 12th International Peptide Symposium (IPS), Sitges, Barcelona, August 28- September 02, 2022.

​

6. A. Gkika, N. Zoupanou, M.E. Androutsou, T. Mavromoustakos, T. Tselios. NMR structural elucidation of mannan (polymannose) conjugate with the myelin oligodendrocyte glycoprotein 35-55 epitope (MOG35-55). Presented at the 36th European Peptide Symposium (EPS) & 12th International Peptide Symposium (IPS), Sitges, Barcelona, August 28- September 02, 2022.